Przygotowany przez Fundację Słownik Poszkodowanego w wypadku drogowym jest zbiorem przydatnych terminów i przepisów prawa dotyczących sytuacji związanych z wypadkami drogowymi. Może on służyć nie tylko jako kompendium podstawowej wiedzy dotyczącej wypadków drogowych, ale również jako poradnik pomocny przy dalszym postępowaniu.
Słownik Poszkodowanego
Wypadek drogowy
Wypadkiem drogowym jest zdarzenie, do którego doszło w wyniku naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym z udziałem pojazdu, którego następstwem są obrażenia ciała osób, powodujące naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwające dłużej niż 7 dni albo śmierć.
A zatem w przypadku uszkodzeń wyłącznie o charakterze materialnym mamy do czynienia z kolizją, nie wypadkiem drogowym.
Uczestnik wypadku drogowego
Uczestnikiem wypadku drogowego są zarówno poszkodowani jak i sprawcy, którzy zostali bezpośrednio dotknięci zdarzeniem na drodze z przeznaczeniem do ruchu, w wyniku którego ktoś odniósł obrażenia lub poniósł śmierć. Mogą to być kierowcy, pasażerowie, piesi.
Pokrzywdzony w wyniku wypadku drogowego
Ofiara przestępstwa ma status pokrzywdzonego, jeśli ma miejsce postępowanie karne.
Pokrzywdzony lub jego pełnomocnik powinien być informowany o przebiegu jego sprawy i podejmowanych krokach prawnych. Może zgłaszać uwagi i wnioski dotyczące pracy organów ścigania. Ma prawo wglądu do akt sprawy i uzyskania kserokopii dokumentów.
Pełnomocnik poszkodowanego
Ustanowienie pełnomocnika poszkodowanego jest zasadne szczególnie wówczas, gdy sam poszkodowany ze względu na odniesione obrażenia nie może osobiście dochodzić swoich praw. Pełnomocnictwo musi być udzielone na piśmie i własnoręcznie podpisane przez poszkodowanego. Jeśli stan zdrowia poszkodowanego uniemożliwia podpisanie dokumentu, a może on jedynie świadomie wyrazić swoją wolę, pełnomocnictwo powinno być sporządzone przez notariusza, który potwierdzi jego prawdziwość.
W przypadku osób, które wyniku obrażeń pozostają nieprzytomne, należy wystąpić do sądu o uzyskanie prawa do reprezentowania pokrzywdzonego. Związane to jest z koniecznością ubezwłasnowolnienia poszkodowanego do czasu odzyskania przez niego świadomości.
Pełnomocnictwo może zostać ustalone również jeśli poszkodowany wyrazi taką wolę.
Należy zadbać, by pełnomocnictwo obejmowało cały przewidywalny zakres spraw, w jakich poszkodowany nie będzie mógł uczestniczyć osobiście. Dotyczy to postępowania przygotowawczego, karnego, wobec ubezpieczyciela sprawcy, ZUS, w organach administracyjnych, samorządowych, pomocy społecznej, bankach i innych instytucjach, które mogą mieć istotny wpływ na sytuację poszkodowanego i jego rodziny.
Pełnomocnikiem jest z reguły osoba bliska poszkodowanemu. Można też złożyć do prokuratury lub sądu wniosek o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu.
Świadek wypadku
Wszystkie osoby, które brały udział w wypadku, lub go widziały są świadkami wypadku i będą przesłuchane przez Policję. Stawienie się na wezwanie Policji jest obowiązkowe. Jeśli wyznaczony termin nie jest dogodny, lub istnieją inne przeszkody (np. stan zdrowia) można ustalić inny termin lub policjant może przesłuchać świadka w szpitalu lub w domu. Przed podpisaniem zeznań można wnosić poprawki i uzupełnienia. Przesłuchanie małoletnich odbywa się w obecności rodzica i psychologa.
Jeśli świadkowie są niezidentyfikowani, a mogą wnieść istotne dla sprawy wyjaśnienia należy o ich istnieniu powiadomić Policję, która dążyć będzie do ustalenia ich danych.
POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE
Postępowanie przygotowawcze ma na celu:
-
wyjaśnienie okoliczności wypadku (zeznania naocznych świadków i uczestników wypadku)
-
ustalenie, czy doszło do popełnienia czynu zabronionego lub przestępstwa
-
wszechstronne ustalenie okoliczności sprawy, w tym ustalenie wszystkich poszkodowanych i rozmiarów szkody
-
ustalenie sprawcy, zebranie danych dotyczących jego osoby
-
zebranie i zabezpieczenie dowodów (szkic policyjny wraz z raportem, zdjęcia z miejsca zdarzenia, opinie rzeczoznawców o sprawności technicznej pojazdów, dowody medyczne: zwolnienia lekarskie, zaświadczenia o przebytym leczeniu szpitalnym, odbytej rehabilitacji, opinie lekarskie na temat stanu zdrowia poszkodowanych, także akt zgonu, protokół sekcji zwłok)
-
zebranie opinii biegłych (dotyczące przyczyn i ustalającego sprawcę wypadku na podstawie zebranych dowodów i zeznań świadków) W sytuacji, gdy poszkodowany uzna to za konieczne może żądać wykonania dodatkowych ekspertyz. Koszty ekspertyzy pokrywa strona winna zdarzenia.
-
ewentualne rekonstrukcje zdarzenia z udziałem świadków , przeprowadzone miejscu wypadku.
Ten etap trwa niestety nieraz kilka miesięcy. Bywa zawieszany przez Prokuraturę do czasu poprawy zdrowia poszkodowanego. Możemy domagać się, by postępowanie toczyło się bez zeznań poszkodowanego, jeżeli lekarze wydają opinię, że powrót do zdrowia będzie długotrwały. Prokuratura może wykorzystać inne dowody w sprawie, nie opóźniając postępowania. Ma to znaczenie ze względów odszkodowawczych. Przedłużające się postępowanie może bowiem pozbawić poszkodowanego środków na rehabilitację a jego rodzinę postawić w bardzo trudnej sytuacji materialnej.
Prokurator informuje poszkodowanego o kolejnych działaniach podejmowanych w toku postępowania przygotowawczego. Można też uzyskiwać potrzebne informacje dotyczące przebiegu sprawy i zebranej dokumentacji od Policji.
POSTĘPOWANIE KARNE
Celem postępowania karnego jest u k a r a n i e s p r a w c y.
W ciągu 14 dni od daty zamknięcia postępowania przygotowawczego trafia do sądu akt oskarżenia, o ile zgromadzone dowody są dostatecznym potwierdzeniem, że czyn karalny popełniła podejrzana osoba.
Akt oskarżenia zawiera między innymi:
-
Dane oskarżonego
-
Informację o zastosowanych wobec niego środkach zapobiegawczych (np. tymczasowy areszt, dozór policji, poręczenie majątkowe)
-
Określenie zarzucanego mu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków
-
Wskazanie przepisów ustawy karnej, pod które zarzucany czyn podpada
-
Wskazanie właściwego sądu dla rozpatrywania sprawy
-
Uzasadnienie oskarżenia
-
Listę świadków, których należy przesłuchać podczas rozprawy.
Prokurator listownie informuje pokrzywdzonego o przesłaniu aktu oskarżenia do sądu. Sąd –również listownie- o terminie pierwszej rozprawy sądowej. Z zasady sprawę rozpatruje sąd, w którego okręgu popełniono przestępstwo. Niestety, bywają przypadki długiego oczekiwania na proces sądowy.
Osoby poszkodowane mogą uzyskać status oskarżyciela posiłkowego. Można też wyznaczyć pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego. Oświadczenie w tej sprawie składa się w postępowaniu przygotowawczym, do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego.
Oskarżyciel posiłkowy ma prawo m.in. do:
-
Zadawania podczas procesu sądowego pytań świadkom i oskarżonemu (o ile oskarżony nie skorzysta z prawa do odmowy składania zeznań)
-
Składania wniosków dowodowych, o przesłuchanie innych osób w charakterze świadków, o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych
-
Informacji przez sąd o wszystkich terminach rozpraw
-
W razie niekorzystnego rozstrzygnięcia sądu może odwołać się do sądu wyższej instancji
-
Otrzymania wszystkich odpisów orzeczeń i zarządzeń wydanych poza rozprawą lub- w przypadku nieobecności oskarżyciela- na rozprawie
-
Otrzymania odpisu wyroku sądu po zakończeniu sprawy
Nie jest możliwe określenie, jak długo trwać będzie proces sądowy. Często kończy się na jednej rozprawie, bywają jednak przypadki, kiedy toczy się nawet kilka lat.
Po zakończeniu procesu karnego strona niezadowolona z wyroku, może się od niego odwołać do sądu wyższej instancji. Jeśli nastąpią najdrobniejsze uchybienia w działaniach sądu pierwszej instancji, sąd odwoławczy może nakazać powtórzenie procesu.
Jeśli żadna ze stron nie zaskarży orzeczenia sądu w ustawowym terminie ( 7 dni), wyrok staje się prawomocny.
W sprawie karnej można dochodzić roszczeń wyłącznie od oskarżonego. Wniosek o naprawienie szkody w całości albo w części może złożyć prokurator lub oskarżyciel posiłkowy do czasu zakończenia pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego na rozprawie głównej. Konieczność udowodnienia powstania szkody i jej wysokość może znacznie przedłużyć postępowanie sądowe. Zasądzenie żądanych kwot nie oznacza, że rzeczywiście uda się je wyegzekwować- zwłaszcza jeśli oskarżony nie posiada źródła utrzymania ani majątku.
W praktyce roszczeń majątkowych lepiej jest dochodzić od ubezpieczyciela sprawcy, na którego ustawa nakłada obowiązek naprawienia szkody.
Od postanowień wyroku w rozprawie karnej przysługuje prawo odwołania się do sądu wyższej instancji. Musi to nastąpić w ciągu 14 dni od otrzymania pisemnego uzasadnienia wyroku. Nie złożenie w tym czasie apelacji oznacza uprawomocnienie się wyroku.
Sąd wymierzając karę bierze pod uwagę również takie czynniki jak:
-
Postawa sprawcy wypadku
-
Dotychczasowe życie sprawcy
-
Uprzednią karalność
-
Rodzaj i stopień naruszenia ciążących n sprawcy obowiązków
-
Stopień szkodliwości społecznej czynu
-
Zachowanie pokrzywdzonego
UMORZENIE DOCHODZENIA
Postępowanie zostaje umorzone kiedy np. sprawca zbiegł z miejsca wypadku i nie został odnaleziony. Prokurator nikomu nie postawił więc zarzutów. Można odwołać się od tej decyzji, jeśli są możliwości odnalezienia sprawcy. Jeśli takich możliwości nie ma, umorzenie kończy postępowanie karne w zakresie zaistniałego wypadku. Jeśli w przyszłości znajdzie się sprawca będzie możliwość postawienia mu zarzutów na podstawie zebranych dowodów.
Poszkodowany powinien dochodzić wówczas roszczeń od Funduszu Gwarancyjnego. Należy złożyć dokumenty odszkodowawcze do dowolnie wybranego ubezpieczyciela, poprzez którego nastąpi likwidacja szkody osobowej.
Jeśli według prokuratora, wypadek spowodowała osoba, która zginęła, lub jako jedyna została poszkodowana w wypadku, postępowanie również ulega umorzeniu. Od tej decyzji przysługuje odwołanie.
Fundusz Gwarancyjny pokrywa roszczenia pieniężne w przypadku gdy sprawca jest niezidentyfikowany lub nie posiada obowiązkowego ubezpieczenia.
POSTĘPOWANIE CYWILNE (ROSZCZENIA PIENIĘŻNE)
Już podczas trwania procesu karnego można wystąpić do towarzystwa ubezpieczeniowego o rozpoczęcie procesu likwidacji szkody. W interesie poszkodowanego ze względu na długotrwałość procedur jest jak najszybsze zgłoszenie roszczeń odszkodowawczych. Można to zrobić w momencie, kiedy został określony sprawca i firma ubezpieczeniowa, która ubezpieczała pojazd. Notatka policyjna z miejsca wypadku jest wystarczającym dokumentem do zgłoszenia roszczenia.
Ubezpieczyciel ma obowiązek pokrycia kosztów leczenia i rehabilitacji (również z góry, na żądanie poszkodowanego). Musi zapewnić poszkodowanemu środki na bieżące potrzeby, wynikające z wypadku, a także wyrównać utracone zarobki.
Zwykle całkowita likwidacja szkody następuje po zakończeniu procesu karnego oraz procesu leczenia.
Należy gromadzić wszelkie rachunki, dowody leczenia i rehabilitacji poszkodowanego, dokumentować koszty poniesione w związku z wypadkiem. Powinny one zostać pokryte przez towarzystwo ubezpieczeniowe sprawcy.
Przy podpisywaniu ugody towarzystwa ubezpieczeniowe żądają zrzeczenia się dochodzenia dalszych roszczeń. Zalecana jest rozwaga przy wyrażeniu na to zgody. Niekiedy bowiem następstwa wypadków dają o sobie znać po dłuższym czasie od zdarzenia. Trudno też przewidzieć dalsze następstwa w przypadku bardzo dotkliwych obrażeń.
Zgłoszenie roszczenia odbywa się w formie pisemnej. Do wniosku dołączamy notatkę policyjną określającą sprawcę i poszkodowanego oraz dokumentację medyczną i wszelkie dowody ponoszonych kosztów i utraconych dochodów. (Jeśli w imieniu poszkodowanego występuje pełnomocnik- pełnomocnictwo). Koszty ponoszone na bieżąco zgłasza się w formie roszczeń uzupełniających.
Roszczenia dotyczące kosztów- np. leczenia, utrzymania, utraconych zarobków powinny być zrekompensowane w całości na podstawie zgromadzonych dokumentów ( np. rachunki, faktury)
Proces odszkodowawczy może zakończyć się na tzw. postępowaniu likwidacyjnym. Zakład ubezpieczeń w terminie 30 dni od zgłoszenia musi ustosunkować się do zgłoszonego roszczenia i przystąpić do likwidacji szkody. W przypadkach spornych w grę wchodzi postępowanie sądowe- z reguły długotrwałe i kosztowne. W ostatecznym rozrachunku kosztami sądowymi obciążana jest strona przegrywająca.
W roszczeniu odszkodowawczym określa się m.in.:
-
Kwotę zadośćuczynienia za ból i cierpienie o wysokości zadośćuczynienia w związku z utratą zdrowia i związanym z tym cierpieniem decyduje sam poszkodowany.
-
Zwrotu poniesionych kosztów w związku z wypadkiem
-
Zwrotu utraconych zarobków
-
Renty z tytułu zwiększonych potrzeb osoby poszkodowanej
Jeśli sprawca był pod wpływem alkoholu lub środków odurzających wypłaty dokonuje również towarzystwo ubezpieczeniowe. (Co nie zmienia faktu, że towarzystwo może dochodzić na drodze postępowania cywilnego zwrotu wypłaconych kwot od sprawcy)
RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Na 30 przed ustaniem prawa do zasiłku chorobowego pracodawca przy zgodzie poszkodowanego pracownika składa do ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Osoba ubiegając a się o jej przyznanie musi osobiście być obecna na badaniu przez orzecznika zusowskiego. Jeśli ze względów zdrowotnych jest to niemożliwe, badanie może odbyć się w miejscu pobytu osoby chorej.
Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolność po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła – w znacznym stopniu – zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji.
W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka sięniezdolność do samodzielnej egzystencji.
Staż uprawniający do renty
Okres składkowy i nieskładkowy wymagany do przyznania renty uzależniony jest od wieku osoby, w jakim powstała niezdolność do pracy. Okres ten wynosi:
-
1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
-
2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
-
3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
-
4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
-
5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
Okres wymaganych 5-ciu lat w odniesieniu do osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30. roku życia, musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przypadającego przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinnej, renty szkoleniowej.
Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.
Renta socjalna przysługuje osobie, która:
-
jest pełnoletnia oraz
-
jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
o przed ukończeniem 18. roku życia albo
o w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia albo
o w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Renta socjalna przysługuje zatem wyłącznie osobie, która osiągnęła pełnoletność i która jest całkowicie niezdolna do pracy. Za osobę pełnoletnią uważa się osobę, która ukończyła 18 lat. Za osobę pełnoletnią uważa się również kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat, a nie ukończyła 18. roku życia. Renta socjalna jest świadczeniem, którego przyznanie jest uzależnione od zamieszkania osoby uprawnionej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
ORZECZENIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI DO CELÓW INNYCH NIŻ RENTOWE
Poprzez nadanie szczególnych uprawnień orzeczenie o niepełnosprawności umożliwia poprawę funkcjonowania danej osoby w życiu codziennym oraz w pełnieniu ról społecznych (poprzez leczenie, rehabilitację, zaopatrzenie w przedmioty i środki pomocnicze ortopedyczne, specjalistyczne usługi opiekuńcze). W szczególności daje możliwość:
-
odpowiedniego zatrudnienia,
-
szkoleń,
-
uczestnictwa w terapii zajęciowej,
-
zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze,
-
korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji,
-
ulg i uprawnień, ( w tym ulgi podatkowej na zakup leków, ryczałtu na korzystanie z dojazd ów na rehabilitację samochodem własnym lub najbliższej rodziny)
-
prawa do niestosowania się do niektórych znaków drogowych (np. możliwość uzyskania Karty Parkingowej w przypadku osób o obniżonej sprawności ruchowej).
Wszystkie osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności mogą korzystać z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PEFRON)m.in. na:
-
refundację składek na ubezpieczenia społeczne dla osób niepełnosprawnych, prowadzących działalność gospodarczą oraz niepełnosprawnych rolników i ich domowników
-
przystosowanie i wyposażenie nowych i istniejących miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,
-
pomoc dla osób niepełnosprawnych, które rozpoczynają działalność gospodarczą/rolniczą lub tworzą spółdzielnie socjalne
-
wsparcie imprez sportowych, kulturalnych i rekreacyjnych osób niepełnosprawnych,
-
turnusy rehabilitacyjne
-
tworzenie warsztatów terapii zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej,
-
zaopatrzenie osób indywidualnych w sprzęt rehabilitacyjny o ortopedyczny oraz środki pomocnicze
-
likwidację barier architektonicznych i komunikacyjnych,
-
wsparcie edukacji osób niepełnosprawnych, w tym szkoleń i doskonalenia zawodowego
POMOC SPOŁECZNA
Wypadek drogowy jest zdarzeniem losowym, zatem można w sytuacji kryzysowej korzystać z form pomocy społecznej. Od dnia 1 października 2006 r. kryterium dochodowym dla osoby samotnie gospodarującej jest dochód nie przekraczający kwoty 477 zł, natomiast dla osoby w rodzinie – kwota 351 zł . Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć kwoty uprawniające do zasiłków okresowego i celowego.
Pomoc może mieć formę zasiłku stałego, okresowego lub celowego. Może być świadczeniem pieniężnym, lub instytucjonalnym- np. specjalistyczne usługi opiekuńcze, pielęgniarskie.
WYPADEK ŚMIERTELNY
Ciało osoby, która zginęła w wypadku samochodowym przewożone jest do kostnicy szpitalnej. Zgon stwierdza lekarz Pogotowia Ratunkowego. Policja zawiadamia bliskich osoby zmarłej tak szybko, jak jest to możliwe. Może poprosić o identyfikację zmarłego. Rodzina zmarłego decyduje, kto będzie reprezentował pokrzywdzonych. Policja będzie kontaktować się ze wskazaną osobą.
O pomocy medycznej, jaka została udzielona zmarłemu można dowiedzieć się od sanitariusza lub lekarza karetki pogotowia. Jeśli śmierć nastąpiła w szpitalu, w dokumentacji medycznej znajdzie się informacja o zastosowanych procedurach medycznych, podanych lekach oraz przyczynie zgonu.
12 godzin po śmierci zmarłego na drodze, prokurator może zarządzić przeprowadzenie sekcji zwłok w celu ustalenia przyczyn zgonu. Jest ona niezbędna, gdyż dostarcza dowodów medycznych do prowadzonego śledztwa względem sprawcy. Jeśli rodzina zmarłego chce poznać zakres doznanych obrażeń policja lub personel medyczny udzieli takich informacji. Dokumentacja z sekcji zwłok ( wraz z pobranymi próbkami) przechowywana jest przez 30 lat. Upoważniona osoba z rodziny po sekcji zwłok otrzymuje kartę zgonu, co umożliwia czynności związane z pogrzebem. Można wystąpić do prokuratora o szczegóły diagnozy patomorfologa.
W Polsce każdej osobie ubezpieczonej w ZUS lub KRUS lub jej rodzinie przysługuje zasiłek pogrzebowy,
który wynosi obecnie 6.227,72 zł.
Przysługuje w razie śmierci:
1. ubezpieczonego,
2. osoby pobierającej emeryturę lub rentę,
3. osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,
4. osoby pobierającej zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
5. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 1-2.
Członkami rodziny, o których mowa w pkt. 5, są:
-
dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
-
przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,
-
wnuki i rodzeństwo,
-
małżonek (wdowa i wdowiec),
-
rodzice, w tym ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające.
Policja i laboranci sekcyjni zobowiązani są do zabezpieczenia osobistych rzeczy zmarłego, które wydawane są jego bliskim. Ubranie- zgodnie z przepisami, ulega utylizacji. Jeśli policja nie może od razu wydać przedmiotów należących do zmarłego powiadamia o powodzie i sposobie oraz terminie ich odzyskania. Jeśli osoba zmarła znajdowała się pojeździe, to może on być odholowany z miejsca wypadku na specjalny parking lub do magazynu policyjnego celem zbadania przez biegłych jego sprawności technicznej, co ma znaczenie przy określeniu udziału pojazdu w wypadku. Osoba upoważniona zostaje poinformowana o miejscu i czasie przechowywania pojazdu.
ZAPISY KODEKSU KARNEGO MAJĄCE ODNIESIENIA DO WYPADKU DROGOWEGO ORAZ ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA JEGO SPOWODOWANIE I SKUTKI
Art. 173.
§ 1. Kto sprowadza katastrofę w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym zagrażającą życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 4. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Art. 177.
§ 1. Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat
§ 2. Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. Jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na jej wniosek
Art. 178.
§ 1. Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173, 174 lub 177 znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Art. 178a.
§ 1. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2
§ 2. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż określony w § 1,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 179.
Kto wbrew szczególnemu obowiązkowi dopuszcza do ruchu pojazd mechaniczny albo inny pojazd w stanie bezpośrednio zagrażającym bezpieczeństwu w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym lub dopuszcza do prowadzenia pojazdu mechanicznego albo innego pojazdu na drodze publicznej przez osobę znajdującą się w stanie nietrzeźwości, będącą pod wpływem środka odurzającego lub osobę nie posiadającą wymaganych uprawnień, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2
Art. 180.
Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, pełni czynności związane bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa ruchu pojazdów mechanicznych, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
ZAPISY KODEKSU CYWILNEGO MAJĄCE ODNIESIENIA DO WYPADKU DROGOWEGO
Art. 444.
§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.
Art. 445.
§ 1. W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę
Art. 446.
§ 1. Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.
§ 2. Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
§ 3. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.
Art. 446. 1
Z chwilą urodzenia dziecko może żądać naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem.
Art. 447.
Z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.
Opracowano na podstawie danych ZUS, PEFRON, MPiPS, Kodeksu Cywilnego, Kodeksu Karnego, materiałów Stowarzyszenia Pomocy Poszkodowanym w Wypadkach i Kolizjach „Pomocne Dłonie”-„ Co trzeba wiedzieć po wypadku drogowym”